ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ଆମ ଶରୀରରେ ଏକ ଉପାଦାନ ଯାହା ଶରୀରରେ ରକ୍ତ ପରିମାଣକୁ ଦର୍ଶାଇଥାଏ। ଏହାର ପରିମାଣ ପୁରୁଷମାନଙ୍କରେ 12 ରୁ 16 ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ମହିଳାମାନଙ୍କରେ 11 ରୁ 14 ପ୍ରତିଶତ ମଧ୍ୟରେ ରହିବା ଉଚିତ୍। ଏହାଠାରୁ କମ ହେଲେ ରକ୍ତହୀନତା ର ଶିକାର ହେବାକୁ ପଡେ।
ଶରୀରରେ ରକ୍ତହୀନତା ହେବାର ବୟସ/ସମୟ :
- ଏହା ଘଟିଥାଏ ଯେତେବେଳେ ଶରୀରର ରକ୍ତରେ ଲାଲ କଣିକା କିମ୍ବା କୋଷଗୁଡ଼ିକର ନଷ୍ଟ ହେବାର ହାର ସେମାନଙ୍କ ଗଠନ ହାରଠାରୁ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ।
- ଯୁବାବସ୍ଥାରେ ଏବଂ ଝିଅ ମାନଙ୍କ ମାସିକ ଋତ୍ତୁଚକ୍ର ମଧ୍ୟରେ ରକ୍ତହୀନତା ସାଧାରଣତଃ ଦେଖାଯାଏ।
- ଭାରତରେ 80 ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା ରକ୍ତହୀନତାର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି।
- ରକ୍ତହୀନତା ଏକ ଗୁରୁତର ରୋଗ। ଏହି କାରଣରୁ ମହିଳା ମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ରୋଗ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ।
- ରକ୍ତହୀନତା ଥିବା ମହିଳାମାନେ ପ୍ରସବ ସମୟରେ ମୃତ୍ୟୁ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ।
ରକ୍ତହୀନତା ର ଲକ୍ଷଣ :
- ଚର୍ମର ଧଳା ରଙ୍ଗ।
- ଜିଭ, ଆଙ୍ଗୁଠି ଏବଂ ଆଖିପତା ଭିତରେ ଧଳା ହେବା।
- ଦୁର୍ବଳତା ଏବଂ ଅତ୍ୟଧିକ ଥକ୍କା।
- ବିଶେଷକରି ଶୋଇବା ଏବଂ ବସିବା ସମୟରେ ଉଠିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ମୁଣ୍ଡ ବୁଲାଇବା।
- ମୁହଁ ଏବଂ ପାଦର ଫୁଲା।
ରକ୍ତହୀନତା ର କାରଣ :
- ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ ହେଉଛି ଲୌହ(iron) ଧାରଣ କରିଥିବା ଜିନିଷଗୁଡିକ ସଠିକ୍ ପରିମାଣରେ ନ ଖାଇଲେ।
- ମ୍ୟାଲେରିଆ ପରେ, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ଲାଲ ରକ୍ତ କଣିକା ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ।
- କୌଣସି କାରଣରୁ ରକ୍ତ ହ୍ରାସ, ଯେପରିକି- ଶରୀରରୁ ରକ୍ତସ୍ରାବ (ଦୁର୍ଘଟଣା, ଆଘାତ, କ୍ଷତ ଇତ୍ୟାଦିରେ ଅତ୍ୟଧିକ ରକ୍ତସ୍ରାବ)।
- ମଳିନତା, ବାନ୍ତି, କାଶ ସହିତ ରକ୍ତସ୍ରାବ।
- ମାସିକ ଋତ୍ତୁଚକ୍ର ସମୟରେ ଅତ୍ୟଧିକ ରକ୍ତସ୍ରାବ।
- ଅନ୍ତନଳୀ ପୋକ ଏବଂ ପରଜୀବୀ କାରଣରୁ ରକ୍ତାକ୍ତ ଝାଡ଼ା।
- ପେଟ ଘା’ରୁ ରକ୍ତସ୍ରାବ।
- ବାରମ୍ବାର ଗର୍ଭଧାରଣ।
ରକ୍ତହୀନତା ର ଚିକିତ୍ସା ଏବଂ ପ୍ରତିରୋଧ :
- ଯଦି ମ୍ୟାଲେରିଆ କିମ୍ବା ପରଜୀବୀ ପୋକ କାରଣରୁ ରକ୍ତହୀନତା ହୁଏ, ତେବେ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ଡାକ୍ତର ଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ରେ ଚିକିତ୍ସା କରନ୍ତୁ।
- ଲୌହ(iron) ଯୁକ୍ତ ଜିନିଷ ଖାଆନ୍ତୁ।
- ଭିଟାମିନ୍ ‘ଏ’ ଏବଂ ‘ସି’ ଭରପୂର ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତୁ।
- ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା ଏବଂ କିଶୋରୀ ଝିଅମାନେ ନିୟମିତ ଭାବେ 100 ଦିନ ଖାଇବା ପରେ ପ୍ରତିଦିନ ରାତିରେ 1 ଟାବଲେଟ୍ ଆଇରନ୍ ଏବଂ ଫୋଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ନେବା ଉଚିତ୍।
- ଶୀଘ୍ର ଗର୍ଭଧାରଣକୁ ଏଡାଇବା ଉଚିତ୍।
- ଭୋଜନ ପରେ ଚା ’ଖାଇବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ, କାରଣ ଚା ଖାଦ୍ୟରୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପୋଷକ ତତ୍ତ୍ୱକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ।
- କଳା ଚା ଏବଂ କଫି ପିଇବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ।
- ସଂକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ କେବଳ ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
- ଖାଦ୍ୟକୁ ଏକ ଲୁହା ସ୍କିଲେଟରେ ରାନ୍ଧନ୍ତୁ।
- ଶରୀରରେ ସୁସ୍ଥ ଲାଲ ରକ୍ତ କଣିକା ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଫୋଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ଆବଶ୍ୟକ। ଫୋଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ର ଅଭାବ ରକ୍ତହୀନତା ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରେ।
ଫୋଲିକ୍ ଏସିଡ୍ କେଉଁଥିରେ ଥାଏ ?
- ସବୁଜ ପତ୍ରଯୁକ୍ତ ପନିପରିବା।
- କଦଳୀ, ଅଣ୍ଡା, ମଟର, ଲେମ୍ବୁ, ଡାଲି, ଶୁଖିଲା ଫଳ, ମାଛ, ମାଂସ, ଧନିଆ ପତ୍ର।
ଭିଟାମିନ୍ ‘ଏ’ ର ଉତ୍ସ :
- ଭିଟାମିନ୍ ‘ଏ’ ଶରୀରକୁ ସଂକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ। ହଳଦିଆ ଫଳ ଏବଂ ସବୁଜ ପତ୍ରଯୁକ୍ତ ପନିପରିବା ଗୁଡିକ ଭିଟାମିନ୍ ‘ଏ’ର ଉତ୍ସ ।
- ମୂଳା, ଗାଜର, ଟମାଟୋ, କାକୁଡି ପରି କଞ୍ଚା ପନିପରିବା ପ୍ରତିଦିନ ଖାଇବା ଉଚିତ୍।
- ଡାଲି ଏବଂ ଶସ୍ୟକୁ ନିୟମିତ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
ସୁସ୍ଥ ଓ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତୁ, ରକ୍ତହୀନତା ରୁ ଦୁରେଇ ରୁହନ୍ତୁ।
